Tag Archief van: kunst

2020 (nr 74 april) Niets duurt voort behalve verandering.

Niets duurt voort behalve verandering.

Heraclitus (Grieks filosoof, 540 – 480 v. Chr.)


olieverf op paneel, detail..

Mijn brief van de vorige maand schreef ik in het kader van die prachtige one-liner van Jules Deelder: ‘De omgeving van de mens is de medemens’ (klik hier als je die na wilt lezen). Nog steeds helemaal mee eens, maar de realiteit ziet er anders uit nu. Zoveel mogelijk uit de buurt blijven van je medemens, is het devies.

Veel mensen zijn van slag. De situatie lijkt onwerkelijk. Eerst waren het nog verhalen, inmiddels gaat het ook om bekenden. Corona is ver weg en dichtbij.

Qua werk ploft – en niet alleen voor mij als zzp-er – de boel in elkaar. Heel jammer, de vaart zat er zo mooi in met verschillende portretopdrachten, workshops, modelschilder-afspraken, koop-en uitleenopties, en exposities op stapel. Ik zat fijn in de flow, genietend van wat er zoal op me afkwam. De agenda is leeg nu.

Stephen Hawking zei: Intelligence is the ability to adapt to change. 

Laten we ons zonder veel kabaal aanpassen aan de veranderde omstandigheden. Af en toe stilstaan bij de enorme impact die deze crisis heeft op het leven van sommigen. En, indachtig Jules Deelder: ons bekommeren om onze medemens.

Het goede nieuws is dat het erop lijkt dat dat iedereen aardig lukt.
Groet, Willy

PS.   En voor de schilders onder ons: die kwast oppakken en aan de slag!

PSS. En voor de zorgverleners en al die anderen die zich helemaal uit de naad werken nu: dankjewel! En sterkte!

2019 (nr 70 december) Kunstmatige kunst

Kunstmatige kunst. 


stilleven van bloemen, 60 x 40 cm, olieverf op doek 

In between onderwerpen en thema’s vind ik het heerlijk om een stilleven te schilderen. Vraagt geen denkwerk, is niet vernieuwend, is gewoon kijken, kijken en nog eens kijken, en opgaan in verf en vorm, kleur en textuur, tere bloemblaadjes, hoekige stelen. Lekker schilderen dus.

Hoe anders kan het ook, dacht ik toen ik een artikel las in de American Scientist.

Het artikel gaat over het creëren van autonome kunst door computerprogramma’s met behulp van algoritmes. Een algoritme is een reeks instructies die naar een specifiek doel leiden. Vergelijk het (simpel gezegd) met een kookrecept.

Computers zijn in veel dingen veel beter (intelligenter) dan mensen. Kunstmatig intelligent. Computers kunnen externe gegevens interpreteren, leren van die interpretaties, en die lessen gebruiken om -via flexibele aanpassing- doelen en taken te verwezenlijken. Zelflerend dus. Als je deze wetenschap in de kunst toepast krijg je bijzondere resultaten.

Drie Franse kunstenaars hebben duizenden portretten in een algoritme ingevoerd, waarmee ze het algoritme als het ware de esthetiek leerden van de portretkunst. Vervolgens creëerde het algoritme onderstaand portret. Saillant detail: het werd verkocht voor bijna € 400.000,=.


Portret van Edmond Belamy, gemaakt via artificial intelligence.

Interessante vraag: is dit product een kunstwerk?

Al in 1973 werd het programma AARON geschreven, dat volgens bepaalde regels tekeningen maakte. Het verschil met nu, is dat het algoritme geen regels volgt, maar -zelflerend dus- nieuwe afbeeldingen produceert door bestaand werk te analyseren.

De kunstenaar kan spelen met het algoritme, onder meer door selectief te zijn bij het invoeren van bestaande kunst. Of bijvoorbeeld (zie Anna Ridler) door eigen tekeningen n.a.v. film-stills in te voeren en vervolgens met de nieuwe computerbeelden een nieuwe film te maken .

Inmiddels is er AICAN: een programma dat bijna gelijk is aan een autonome kunstenaar en zo goed als zelfstandig werkt. Het programma is gevoed met 80.000 afbeeldingen. In 75% van de beoordelingen dachten kunstkenners dat de kunst gemaakt was door een kunstenaar, in plaats van een computer.

Ik ben benieuwd welke reactie dit oproept bij jou. Spannende ontwikkeling? Gebruik van maken? Zijn kunstenaars overbodig geworden? Of zal het onze tijd wel duren? Dat laatste geloof ik niet, we zitten er met zijn allen midden in. Artificial intelligence is hot en wordt op heel veel meer terreinen ingezet dan je opmerkt. De techniek is fantastisch, het gebruik kan behoorlijk spooky zijn.

Voorlopig toch maar gewoon doorschilderen 😉

Groet,
Willy

2019 (nr 69 november) Stof wissen

Het is muisstil, als we met het maximale aantal van 25 mensen de Scrovegni-kapel inlopen. Iedereen is vol verwachting na het zien van de film over de totstandkoming van dit grootse werk van de meester. Die film duurt 10 minuten en wordt vertoond in de klimaatruimte voor de ingang van de kapel; verplichte voorbereiding voor alle bezoekers. Heel goed! Want je kijkt daarna anders, beter ook.

Giotto schilderde deze fresco’s in Padua rond het jaar 1300. Ik zie hoe teder Maria naar haar baby kijkt (voor het eerst in de schilderkunst aandacht voor emoties in gezichtsuitdrukkingen), hoe plastisch echt de figuren zijn (ook zeer vernieuwend in die tijd, waarin nog ‘plat’ werd geschilderd) en ben me ervan bewust dat ik hier sta te kijken naar de eerste kus ooit in verf.


Wil je een leuk artikel hierover lezen klik hier.

Kijken met voorkennis, dat maakt bij mijn bezoek aan de Biënnale in Venetië ook enorm verschil. De eerste dag enigszins blanco erin. Bijna beschamend wat je dan allemaal niet ziet en niet ervaart, als je pas daarná gaat lezen over de kunstwerken. Zo vroeg ik me bijvoorbeeld af bij het zien van die enorme boot op de kade of dat ding niet weggehaald had moeten worden. Of is dat ook al kunst, gewoon een boot? Wel prachtig, dat blauw tegen die blauwe lucht. Paar fotootjes. En weer door…

  

Die avond lees ik dat dit de Barca Nostra is, het wrak van een vissersboot, gezonken in 2015 in de Middellandse Zee, onderweg naar Europa met ca 800 (of 1100, niemand die het weet) migranten. Slechts 28 overlevenden. Een monument voor de doden. Een politiek statement. En kunst dus. Of niet. Dat laatste vind ik dan niet meer zo interessant.

 “Kunst wist het stof van het dagelijks leven van onze ziel.”

Pablo Picasso

Zo is het mensen! Stof wissen, door open te kijken naar kunst, zonder -ondoordachte- aannames. Informeer je, en laat je overtuigingen lekker thuis -die roeren zich toch wel weer zodra ze de kans krijgen 😉 Wie weet raak je ontroerd, word je verrast, verander je van mening en voel je je daardoor verrijkt.

Hoe zou de wereld er uit zien als zo’n houding gemeengoed zou zijn, niet alleen in de kunst.

En rustig maar, ik heb het tegen mezelf natuurlijk, jij doet dit altijd al zo.

Tot slot: in de komende novembermaand geef ik een aantal schilderlessen in mijn atelier in De Oude Ambachtsschool in Zwolle. En daarnaast ook twee keer de mogelijkheid mee te doen met een inloopatelier, waarbij je zelfstandig werkt. Wil je hier meer over weten kijk dan hiernaast in de agenda of op mijn website (klik hier). Ik houd de groep bewust klein (maximaal 5 deelnemers), er zijn nog een paar plaatsen, dus als je zin hebt in een fijne schilderochtend, laat me dat dan snel weten.

Groet,
Willy

2019 (nr 68 oktober) Wonen in de golven

Samen aan zee, nr. V., olieverf op doek, 100 x 50 cm

Als schilder iets over je eigen werk zeggen blijft knap lastig. Voor je het weet maak je een verhaal, daar waar feitelijk weinig te vertellen valt en druk je je overdreven, of zelfs verheven, uit. Dan wordt het zo’n uil van Minerva. En wie zit daar op te wachten?

Beter helemaal niets toelichten dus? Veel beeldend kunstenaars zijn van mening dat het publiek zelf maar gewoon goed moet kijken, het beeld spreekt immers voor zich. Maar is dat niet een beetje arrogant? En een gemiste kans bovendien? Want een kijker haakt snel af als hij/zij niet direct een connectie ziet of voelt. Of is dàt nu juist arrogant; te veronderstellen dat een kijker doorgaans niet voldoende in staat is om zonder toelichting het werk te waarderen? En maakt het verschil of de maker focust op de waarneming (schilderen wat je ziet en daar al dan niet je eigen draai aan geven), of focust op een idee (schilderen om iets uit te drukken dat verder gaat dan wat zichtbaar is).

In dit verband leuk om te kijken naar de Ted-talk van Dennis Dutton; ‘A Darwinian theory of beauty’ – klik hier). Dutton zegt, samenvattend: ‘We find beauty in something done well‘ en dat was altijd al zo, zelfs 50 tot 100.000 jaar voordat er taal was! Volgens hem is beauty niet in the eye of the beholder, maar diep in onze geest verankerd.

Hoe dan ook, vaak denk ik: doe mij maar wat uitleg erbij. Ik vind het doorgaans een verrijking om te lezen over de kunstenaar, zijn/haar bedoeling, thematiek, achtergrond, geschiedenis, eerder werk op te zoeken en/of een film over de werkwijze te zien. Daarna kijk ik anders, zie ik meer, en geniet ik meestal ook meer.

Tijdens het komende open-atelierweekend Noordoost-Veluwe is het in ieder geval wel de bedoeling om in contact te zijn met de bezoekers. Iedereen is van harte welkom in de ateliers van de deelnemers (klik hier). Ik ben gast-exposant in het atelier van Marjan Kok (nrs. 26 en 27). Laat het een poepdruk en -gezellig en -inspirerend weekend worden, mensen! Ik vertel je graag meer (als je dat leuk vindt) over het schilderij boven aan deze brief, wat deel uit maakt van mijn nieuwe serie schilderijen over ‘Verlangen’.

Dat is verlangen: wonen in de golven
en geen verblijfplaats hebben in de tijd.

Rainer Maria Rilke, Duits dichter (1875-1926)

En lukt het je komend weekend niet, dan is er de zaterdag daarop (12 okt.) een open dag in Doas (klik hier). Ook daar ben je van harte welkom.

Ik hoop je te ontmoeten.

Groet,
Willy

2019 (nr. 65 juli)

Toeval en treffers. 


MH17, olieverf op doek, 10 x 15 cm, ntk.

Deze maand alweer vijf jaar geleden dat de MH17 crashte.

In mijn atelier hangt dit schilderijtje van zonnebloemen in het veld waar de brokstukken neerstortten. Waar maanden na de ramp nog van alles lag, niemand mocht er zomaar komen, het was inmiddels herfst, de bloemen net zo naargeestig als de rest. Ik schilderde het ter nagedachtenis aan 298 mensen, van wie ik zomaar één had kunnen zijn omdat ik op een haar na in dat vliegtuig zat.

Het leven bestaat uit toeval en treffers.

Rechtvaardigheid is vaak ver te zoeken. Daaraan dacht ik toen ik de expositie van de Zuid-Afrikaan William Kentridge in het Eye Filmmuseum bezocht. En opnieuw bij het zien van het werk van de Libanees-Amerikaanse kunstenaar Walid Raad in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Johannesburg en Beiroet zijn ver weg van ons welvarende wereldje, als je wilt kan je doen alsof geweld, armoede en oorlog niet bestaan. Mij verrijkt het (ook al maakt het depri) er wel kennis van te nemen, via de indringende kunst van Kentridge en Raad.

Wil je meer weten
over William Kentridge klik hier (6 min.)
over Walid Raad klik hier (13 min.)

Gelukkig stemt kunst niet altijd triest, integendeel, ik kan van bepaalde schilderijen juist vrolijk worden. Maria Lassnig bijvoorbeeld had humor, zie haar schilderij ‘Dressur’ en Helen Verhoeven heeft dat naar mijn smaak ook met ‘Devil’s Diner’ (zie hiernaast).

Er is veel te zien en mee te maken dus voor degenen die de komende tijd NL niet verlaten. Want vergeet ook Euan Uglow in Museum More in Gorssel niet, Paper Art 2019 in CODA Apeldoorn, Jaume Plensa in Museum Beelden aan Zee, en natuurlijk de ZomerExpo in Museum De Fundatiein Zwolle en Heino (zie ook bovenaan in de agenda).

Puur enthousiasme over zoveel moois, maar hé, doe vooral je eigen ding. Ik ga in ieder geval weer aan de slag, met verf en doek, en hoop met al deze inspiratie tot nieuw werk te komen.

Fijne zomer!
Groet,

Willy

Zij die lezen weten veel,
zij die kijken weten soms nog meer.

(Alexandre Dumas)

 

Deel deze brief gerust met vrienden, familie of anderen in je netwerk.

2019 (nr. 60 februari): A happy cow

A happy cow.


olieverf op paneel, ca. 20 x 30 cm, verkocht

Een gezellige drukke atelierverkoopdag was het, vorige week zaterdag in de Oude Ambachtsschool in Zwolle. Bovenstaand paneeltje en ook onderstaande werken heb ik verkocht, plus nog een stuk of 10 andere.

Als gezamenlijke atelierhouders organiseren we jaarlijks zo’n atelierverkoopdag in januari, leuk om te onthouden.

    
    
    
    

En terwijl ik vrolijk en blij met alle reuring en ontmoetingen in mijn atelier rondliep, werd mijn goede bui eind van die middag bijna de nek om gedraaid door een gesprek met een mij onbekende man. Hij liep zonder te groeten binnen, kéék naar mijn werk -het is doorgaans direct duidelijk of iemand echt kijkt, en dat deed hij- en riep na een paar minuten tegen niemand in het bijzonder: ‘het is verdomme toch ook wel wat, zo’n opruiming!’

Oké… We raakten in gesprek. Hij bleek één van de oprichters van de culturele broedplaats te zijn, uit de tijd dat DOAS een kraakpand was, en vertelde dat de kunstenaars destijds regelmatig een vuur maakten op het plein om werk dat niet voor een goede prijs verkocht werd in de fik te steken. Liever vernietigen dus, dan je prijs verlagen. Tsja. Hij raakte een gevoelig punt.

Is het hoerig om ouder werk voor minder te verkopen dan je het in eerste instantie waard vond? Of is het simpelweg fijn dat het -weliswaar voor minder geld- toch gekocht wordt en een plek krijgt waar mensen het zien en er hopelijk van genieten? Principe versus commercie.
Toen hij wegliep riep hij nog over zijn schouder naar mij: ‘Je maakt verdomd goed werk’. Dat dan wel weer. Bedankt meneer. Voor het gesprek, dat in ieder geval eerlijk was.

Ik ben echt benieuwd wat jouw mening is hierover.

Maar voor wie dus even dacht dat ik ‘binnen’ ben na deze verkopen: het gaat hier niet over de 80 miljoen voor ‘Pool with Two Figures’ van David Hockney, noch over die 6 miljoen voor de Rubenstekening van Pr. Christina 😉

Waar het wel over gaat:

At my easel I’m as happy as a cow in her stall.” 

(Louise Nevelson, Amerikaans beeldhouwster)

Groet,
Willy

2018 december: Stof van het dagelijkse leven

Stof van het dagelijkse leven.

naar Chaïm Soutine: La jeune anglaise

Ik ben gek van het werk van Chaïm Soutine (Wit-Rusland 1893 – Frankrijk 1943). Chaïm groeit op als 10e van 11 kinderen in een arm Joods gezin en vertrekt op z’n 20e naar Parijs. Daar brengt hij veel tijd door in het Louvre, waar hij de oude meesters bestudeert.

Hij maakt intense schilderijen; pasteus, krachtig, rauw, en bizar. Uit de boeken en artikelen die ik over hem heb gelezen komt het beeld naar voren van een koortsachtig fanatieke schilder, een emotionele man. Een stinkende viespeuk ook, met een onmogelijk karakter. Maar hé, wie maakt zich druk om hygiëne en omgangsvormen als je zulke schilderijen maakt;-)

In de workshop die ik geef op zaterdag 15 december in mijn atelier in Zwolle kan je, als je dat wilt, zelf een schilderij van Soutine kopiëren. Erg leuk om te doen! We werken dan met water vermengbare olieverf (daar heb ik dit voorbeeld hierboven ook mee geschilderd). Kijk voor meer informatie op mijn website. Je kunt je nog aanmelden als je mee wilt doen, je bent welkom.

Iets anders: bezoek je ook wel eens de KunstRAI, de TEFAF in Maastricht, PAN Amsterdam, of een andere kunstbeurs in binnen- of buitenland? Kijk dan naar dit filmpje van Jerry Saltz, senior kunstcriticus bij New York Magazine. Hij vertelt je in 5 minuten hoe je jezelf door zo’n beurs heen werkt. Ik vind hem grappig. Zijn advies: laat je niet intimideren en heb een open blik. Wat mij betreft geldt dat ook buiten kunstbeurzen. Klik hier.

Tot slot: een paar keer per jaar schrijf ik een blog voor de website van een post-hbo-opleiding coaching (CRK) waarbij mij het onderwerp ‘levenskunst’ is toebedeeld. Eervol daarover te schrijven, lastig ook. Want kunst is al moeilijk te definiëren, maar wat is dan eigenlijk levenskunst? Gelukkig mag ik er ook een schilderij bij maken. klik hier

‘Kunst
wist het stof
van het dagelijkse leven
van onze ziel.’   (Pablo Picasso)

Lieve lezers, laten we er een mooie decembermaand van maken; liefdevol, feestelijk, kunstzinnig, met humor en met momenten van stilte en van samen zijn.

Groet,

Willy

2018 november: Vrienden van het venster

Vrienden van het venster.

De afgelopen periode heb ik verschillende workshops gegeven, in mijn atelier en op locatie. Erg leuk! Onmisbaar bij het schilderen naar de werkelijkheid is het venster. Ik raak steeds meer bevriend met het venster, en met mij degenen die dit serieus uitproberen. Het werkt namelijk!


olieverf op papier, uitsnedes

Dit hulpmiddel helpt je de uitsnede en dus jouw compositie te bepalen, primair tijdens het schilderen, maar ook achteraf. Het venster (of kader) kan gewoon een kartonnen passe-partout zijn, dat je aan de twee tegenoverliggende zijden schuin doorknipt, waardoor je twee losse elementen krijgt waar je mee kunt schuiven (zie de foto’s hiernaast).


Zonder venster verdwaal je hier subiet.

Zo zijn er wel meer hulpmiddelen, zoals het spiegeltje (klik hier voor een 1-minuut-filmpje) en de breinaald (of potlood of penseel) om te meten (klik hier) voor een goed instructiefilmpje van 8 minuten. Dit alles ter ondersteuning, om de vertaling van 3D naar 2D te maken. Want dat, beste lezers, is de uitdaging wanneer je niet van foto schildert.

Iets heel anders: naar alle waarschijnlijkheid gaat de btw op de aankoop van schilderijen omhoog van 6% naar 9% met ingang van 1 januari 2019. Goed om te weten als je een aankoop of een portretopdracht overweegt. Doe het nu!

En tot slot geef ik jullie de link naar een super interessante Ted-talk van Anil Seth (neurowetenschapper) over bewustzijn, over hoe je de wereld ervaart en hoe je jezelf in die wereld ervaart. Hier moet je echt even voor gaan zitten en met aandacht naar kijken en luisteren. Perceptie (het waarnemen van de dingen in de wereld) is voor een deel gokwerk, zegt Seth. Alleen al voor de optische illusie die hij laat zien is dit Tedje de moeite waard. Je zou denken, wat heeft dat met schilderen te maken? Voor mij alles! Klik hier. Laat me graag weten of je hier iets aan hebt.

Groet,
Willy

2018 oktober: Verder kijken

Verder kijken.


olieverf op doek, 120 x 70 cm

Alle inspiratie en werklust heb ik de afgelopen maanden in een aantal nieuwe schilderijen gestoken. Hierboven zie je er één; ik ben heel benieuwd wat je er van vindt. Je reactie is welkom.

En dan is het al weer begin oktober, tijd voor de maandelijkse brief, en is er even geen inspiratie meer over… Gelukkig bedenk ik net op tijd: ik hoef het ook niet allemaal zelf te verzinnen.

Lees bijvoorbeeld de nieuwsbrief van Maaike, zij coacht kunstenaars en creatieve ondernemers, en schrijft over het (herkenbare) mechanisme van jezelf iets wijsmaken omdat je niet afgewezen wilt worden. Klik hier.

Of bekijk dit YouTube instructiefilmpje (4 minuten, klik hier)waarin een portretje wordt geschilderd en dat lijkt zo heerlijk simpel…

Of bekijk dit filmpje (3 minuten, klik hier), waarna je volledig begrijpt dat goede penselen dúúr zijn.

Nu ja, zo kan ik nog wel even door gaan. Er is zóveel tot je te nemen aan kennis, kunst, film, theater, literatuur, nieuws, etc. Enerzijds ongelooflijk inspirerend en verrijkend, anderzijds soms overweldigend en vermoeiend.

Niettemin heb ik nog een paar tentoonstellingstips voor je. In de periferie, dat wel (maar het valt prima te bereizen, Randstadters!)

In het Stadsmuseum in Harderwijk hangen de indringende schilderijen van Dorien Plaat. Ze schildert mensen die ‘anders’ zijn, en dat best willen laten zien, zonder exhibitionisme. Haar werk nodigt uit om nog weer eens terug te lopen en opnieuw te kijken, om te ontdekken wat je niet direct ziet. Mooi. T/m 20 januari a.s.

Ook zeer de moeite waard: de beeldhouwers Giacometti en Chadwick in de Fundatie in Zwolle. Facing Fear, heet deze expositie, die de angst verbeeldt in Europa tijdens de Koude Oorlog. Sla ook de zaal niet over waarin het gezamenlijke kunstwerk te zien is van Honing en Van der Linden. Zij geven hun visie op Europa. Te zien t/m 9 januari a.s.

En tot slot museum Henriette Polak in Zutphen: Onalledaags, is de titel van de expositie. Portretten van Rosemin Hendriks, Suzan Schuttelaar en Anita Vermeeren, te zien t/m 28/10. Als ik daar ben dan geniet ik ook weer van hun vaste collectie, met onder andere werk van Arie Kater. Over hem is door zijn kleindochter een mooie documentaire gemaakt ‘De Kater komt later’. Ga daar even voor zitten want die duurt 50 minuten, maar is zeer de moeite waard: klik hier

Geniet van al het moois!

Groet,
Willy

2018 augustus: The hardest thing to do.

The hardest thing to do.


Verlangen III, olieverf op doek, 60 x 40 cm

Lang geleden, als beginnend advocaat, had ik een patroon die op zijn best was als hij nieuwe zaken innam. Hij deed dat met zwier en groot gemak: het intakegesprek (altijd charmant en scherp), de aanpak bepalen (vindingrijk, vaak onorthodox), de eerste acties om de zaak aan te zwengelen (paar strategische telefoontjes en soms zelfs de dagvaarding al inspreken in aanwezigheid van de tevreden spinnende cliënt, die hij aangenaam verraste met zoveel voortvarendheid). Vrij vlot daarna kwam het dossier dan te liggen op het bureau van een medewerker of stagiaire, voor de noodzakelijke noeste arbeid. De afloop boeide hem niet bijzonder, druk met weer nieuwe zaken.

Mijn mentor in het laatste jaar van de kunstacademie zei regelmatig tegen mij: niet doorwerken, opnieuw beginnen! En opnieuw en weer opnieuw. Weet je niet hoe je verder moet? Laat het staan en maak een nieuwe.

Van beide leermeesters heb ik veel opgestoken. Zoals: doe waar je goed in bent. Wat tot stand komt met gefocuste vanzelfsprekendheid, is zoveel fijner en vaak ook beter dan wat tot stand komt met geploeter. Bye bye calvinisme.

Dus dat schilderijtje hierboven, daar blijf ik verder vanaf. En ik maak nog een nieuwe 😉

Tot slot:

The hardest thing to do
is something
that is close to nothing.
(Marina Abramovic)

Abramovic (performancekunstenaar) zat drie maanden aaneengesloten (!) tijdens de openingstijden van het MOMA in stilte op een stoel en bezoekers konden tegenover haar plaatsnemen om haar recht in de ogen te kijken zolang zij zelf wilden. Kijk naar dit ontroerende stukje film (klik hier) waarin op enig moment onaangekondigd haar ex aanschuift.

Groet,
Willy